20 yaşlı Xəyal Rusiyada küçədə qalır –DMX onu niyə "yad vətəndaş" elan edib?

Çərşənbə axşamı səhər Dövlət Miqrasiya Xidməti (DMX) Rusiya vətəndaşı,  2003-cü ildə anadan olmuş Xəyal Elşad oğlu Vasilyevi  Azərbaycandan deportasiya edib.

 

O, son 10 ili Sumqayıtda, ata tərəfdən nənə-babasının evində yaşayıb. Vasilyevin rəsmi icazə olmadan Azərbaycanda yaşaması və ölkədə qalma müddətinin çoxdan başa çatması barədə məlumatı polisə oğlanın doğma xalası verib. Polis Vasilyevi saxlayıb, onu DMX-nin müvəqqəti saxlanma təcridxanasına verib, DMX isə azərbaycanlını beş il ərzində geri qayıtmaq hüququ olmadan ölkədən deportasiya edib.

 

Xəyalın Rusiyada qohumları yoxdur. Atası Elşad Şammədov uzun müddətdir həbs cəzası çəkir. Öğlanın qalmağa yeri yoxdur. Anası Xəyal uşaq ikən vəfat edib. Evsiz-eşiksiz uşağı qış vaxtı küçədə hüquq müdafiəçisi Qreqori Vinter tapıb, oğlanı xilas edib, sonra uşaq evinə yerləşməsinə kömək edib. Orada Xəyala oxumaq-yazmaq öyrətməyiblər.

 

2013-cü ildə onun Azərbaycandakı qohumları on yaşındakı Xəyalı atasının vətəninə gətirmək üçün ev satıblar. 10 il Sumqayıtda yaşadıqdan sonra qohumları uşağa Rusiya pasportu düzəldiblər, onlar Xəyalı deportasiyadan və savaşan Rusiya ordusuna məcburi çağırışdan xilas  etmək üçün Miqrasiya Xidmətinin kompromis təklifini yerinə yetirməyərək faktiki olaraq onu ölkədən çıxarıblar.

 

Vasilyevin qohumu Müşfiq Abbasov Turan-a bildirib ki, miqrasiya qanunvericiliyinin pozulmasına görə cərimənin ödənilməsi, Xəyalın Gürcüstana getməsi və Sumqayıta qayıtmasından ötrü aviasiya biletlərinin alınması üçün pulları olmayıb. Əgər o, dövlət sərhədini keçib geri qayıtsaydı, onu Azərbaycanda saxlamaq üçün qanuni imkan yaranardı, sonra isə onun istəyilə bizim ölkə vətəndaşlığını almaqla məşğul olmaq olardı. Ancaq ailə pul tapmayıb və Miqrasiya Xidməti Xəyalı deportasiya edib. Vasilyevin nənəsinin və babasının Sumqayıtdakı evi isə qohumlarına qalıb. Hüquq müdafiəçisi Qreqori Vinterin fikrincə, Xəyalın azərbaycanlı qohumları oğlanın deportasiya edilməsində maraqlı olublar ki,  ev onlara qalsın. Müşfiq Abbasov Turan ilə söhbətində bu versiyanı inkar edir.

 

Xəyalın xalası Səlimə Süleymanlı  Turan-a bildirib ki, aviabilet və cəriməni ödəməyə imkan olmayıb, nəticədə DMX oğlana atasının vətənində yaşamaq imkanı yaratmaqla bağlı vədini pozaraq onu ölkədən çıxarıb.

 

DMX-nin Xəyal Vasilyevin işilə bağlı Turan-ın sorğusuna rəsmi cavabında təcridxanada müvəqqəti saxlanılan qanunsuz miqrantlar barədə üçüncü şəxslərə məlumat verilməsini qadağan edən qanunlar haqda çoxlu məlumat var. Rəsmi cavabda Rusiyada peşəsi və evi olmayan bir azərbaycanlıya dövlətin qayğısının ifadəsi  yoxdur. DMX onu asanlıqla Rusiyaya deport edib. Üstəlik Xəyalın Ukraynada müharibəyə çağırılması təhlükəsini bilə-bilə beş il geri qayıtmaq hüququ olmadan.

 

Dünən şaxtalı Moskvada ac və əynində qalın paltarı olmayan Xəyalı yoldan keçənlər, yad adamlar görüblər,  sığınacaq veriblər. Hüquq müdafiəçisi Qreqori Vinter gəncə kömək etmək üçün Moskva diasporunun nümayəndələrini çağırıb. Oğlan hara gedəcəyini bilməyərək hava limanında kömək istəyib. Gəncin sözlərinə görə, harada olduğunu və təsadüfi adamların onların yanında nə qədər qalmağa icazə verəcəklərini bilmir.  Bundan sonra nə edəcəyini də bilmir.

 

Moskvalı jurnalistlərin sitat gətirdiyi rusiyalı naməlum vətəndaşın sözlərinə görə, Xəyala Moskvadakı hüquq müdafiəçilərindən biri kömək edib, çünki “oğlanın həyat qabiliyyəti yoxdur, hətta oxumaq-yazmaq bilmir”. Xəyala sığınacaq verən şəxsin sözlərinə görə, gənc azərbaycanlı bütün qohumlarının yaşadığı Azərbaycana qayıtmaq istəyir.

 

Azərbaycan DMX-nin inzibati cəza haqqında 16 noyabr tarixli qərarında göstərilir ki, miqrasiya şöbəsinin müdiri Gəray Nuriyev Rusiya vətəndaşı, 2003-cü ildə anadan olan Xəyal Vasilyevə protokol tərtib edib. İnzibati xətalar haqqında protokola baxılarkən məlum olub ki, Vasilyev Azərbaycan ərazisində etibarsız sənədlə yaşayır.

 

Qərarda göstərilir ki, Azərbaycan İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 575.1.2-ci maddəsinə əsasən, Vasilyev inzibati qaydada 400 manat cərimə ödəməklə 90 gün ərzində ölkədən çıxarılmalı, Azərbaycan Respublikasına giriş hüququ isə 5 il müddətinə məhdudlaşdırılmalıdır.

 

Qərarın surətinin təqdim edildiyi andan on gün ərzində yuxarı orqana (vəzifəli şəxsə) və ya məhkəməyə şikayət verilə bilər, qərarda deyilir. Çerepovetsli hüquq müdafiəçisi, 2008-ci ildən Xəyala kömək edən Qreqori Vinter “Kavkazskiy uzel”in müxbirinə bildirib ki, Rusiya vətəndaşlığı olan kimsəsiz kimi gəncin Rusiyada mənzil əldə etməsinə çalışıb. Lakin onun sözlərinə görə, qanuna hər hansı istinad olmadan bundan imtina ediblər.

 

“Belə çıxır ki, 20 yaşlı gənc çarəsiz vəziyyətə düşüb – nə doğmalarının yaşadığı Azərbaycana lazımdır, nə də Rusiyaya. Yaxşı ki, aeroportda xeyirxah adamlara rast gəlib, amma irəlidə yaşamağa pulu olmadan, oxumaq-yazmaq bilmədən onu nə gözləyir? Düşünmək belə dəhşətdir!”, – Vinter deyib və Moskvadakı diasporu Xəyal Vasilyevə kömək etməyə çağırıb.